Olejek rozmarynowy na porost włosów: czy zastąpi minoksidil?
Artykuł powstał przy współpracy z Prof. dr hab. n.med. Magdaleną Górską-Ponikowską, Kierowniczką Katedry Chemii Medycznej i studiów podyplomowych Trychologia Kliniczna i Kosmetologia z Elementami Trychologi GUMed.
Rozmaryn lekarski, Rosmarinus officinalis L., to roślina powszechnie wykorzystywana w kosmetyce, a ostatnio wręcz szturmująca kategorię pielęgnacji włosów. Na ogromną popularność rozmarynu złożyły się liczne viralowe materiały na TikToku czy Instagramie, zapewniające o jego zbawiennym działaniu na porost.
W przepisach w mediach społecznościowych znajdziemy zarówno płukanki z suszonego lub świeżego rozmarynu, wcierki olejowe gdzie dodatkiem jest olejek rozmarynowy czy też gotowe kosmetyki z olejkiem lub ekstraktem z tej rośliny.
Czy działanie olejku rozmarynowego na porost włosów ma uzasadnienie w nauce?
Pod kątem porostu włosów, szczególnie interesuje nas działanie stymulujące perfuzję mikrokapilarną. Sprawna perfuzja mikrokapilarna to skuteczne dotlenienie, odżywienie i regeneracja mieszków włosowych.
Jak wskazują dane naukowe, olejek rozmarynowy może również hamować enzym 5-alfa-reduktazy, powodujący przekształcanie się testosteronu w jego najbardziej aktywną formę: dihydrotestosteron (DHT).
Stąd też zainteresowanie działaniem tej rośliny przy kuracjach różnego typu łysień, na przykład łysienia androgenowego, powiązanego właśnie ze zwiększonym poziomem DHT i pogorszonym mikrokrążeniem w skórze głowy.
No właśnie, a jak ma się do tego minoksidil?
Minoksidil (minoxidil, minoksydyl) został po raz pierwszy wprowadzony jako lek przeciw nadciśnieniu, dzięki rozszerzaniu naczynia krwionośne. Odkrycie jego częstego działania niepożądanego, nadmiernego owłosienia, doprowadziło do opracowania preparatu do stosowania miejscowego, stymulującego wzrost włosów.
Obecnie minoksydyl do stosowania miejscowego jest podstawową metodą leczenia łysienia androgenowego i jest stosowany poza wskazaniami rejestracyjnymi w leczeniu innych schorzeń związanych z wypadaniem włosów.
Pomimo szerokiego zastosowania, dokładny mechanizm działania minoksidilu nadal nie jest w pełni poznany. Wiadomo jednak, że minoksidil działa poprzez zwiększenie przepływu krwi do mieszków włosowych i promowanie wzrostu włosów.
W badaniach na zwierzętach miejscowy minoksydyl skraca telogen, powodując przedwczesne wejście mieszków włosowych w fazie anagenu i prawdopodobnie ma podobne działanie u ludzi.
Minoksydyl może również powodować wydłużenie anagenu i zwiększanie rozmiaru mieszków włosowych. Podawany doustnie minoksydyl obniża ciśnienie krwi poprzez relaksację mięśni gładkich naczyń i aktywację kanałów potasowych.
Minoksidil podawany doustnie jest już również coraz bardziej popularną metodą leczenia łysienia androgenowego.
Co różni preparaty na rynku z rozmarynem i minoksidilem?
Przede wszystkim rodzaj rejestracji. Minoksidil to substancja czynna produktów leczniczych (leków) wprowadzonych na rynek po szeregu badań, w tym wieloetapowych badań klinicznych.
Ekstrakt z rozmarynu lub olejek rozmarynowy sam lub w składzie z innymi składnikami, w różnych formach – wcierki, olejki, sera – są zarejestrowane jako kosmetyki.
Ważne jest wybieranie produktów, które zawierają standaryzowane surowce pochodzenia roślinnego. To pozwoli na oszacowanie zawartości substancji aktywnych, powtarzalność serii, efektywność, ale zwiększy również cenę produktu.
Co łączy minoksidil i rozmaryn lekarski?
To badania ich skuteczności względem łysienia androgenowego. Wykonano szereg badań wykorzystując ekstrakty z liści rozmarynu lekarskiego, głównie na modelach komórkowych, zwierzęcych ale można również znaleźć badanie kliniczne.
Jednym z ciekawych badań jest badanie kliniczne porównujące skuteczność olejku rozmarynowego w leczeniu łysienia androgenowego (AGA) z 2% minoksidilem.
Pacjenci z AGA zostali losowo przydzieleni do grupy otrzymującej olejek rozmarynowy (n=50) lub 2% minoksydyl (n=50) i odbywali codzienną kurację przez okres 6 miesięcy. Po wizycie początkowej pacjenci wracali do kliniki co 3 miesiące w celu oceny skuteczności i bezpieczeństwa kuracji.
Podczas wstępnej rozmowy oraz po 3 i 6 miesiącach badania przeprowadzono standaryzowaną profesjonalną ocenę mikrofotograficzną każdego ochotnika. Nie zaobserwowano istotnej zmiany w średniej liczbie włosów w 3-miesięcznym punkcie końcowym ani w grupie rozmarynu, ani w grupie minoksydylu (P>0,05).
Natomiast w obu grupach zaobserwowano znaczny wzrost liczby włosów w punkcie końcowym po 6 miesiącach w porównaniu z wartością wyjściową i punktem końcowym po 3 miesiącach (p<0,05).
Częstość swędzenia skóry głowy w punktach badania po 3 i 6 miesiącach była istotnie wyższa w porównaniu z wartością wyjściową w obu grupach (P<0,05).
Swędzenie skóry głowy występowało częściej w grupie minoksydylu w obu ocenianych punktach końcowych (p<0,05). Wyniki niniejszego badania dostarczyły dowodów na skuteczność olejku rozmarynowego w leczeniu AGA (łysienia androgenowego).
Czyli można porównać do siebie te dwa składniki i zastąpić zalecony przez lekarza minoksidil?
Niestety, to nie są składniki porównywalne 1:1, a tym bardziej nie można na własną rękę zastępować jednego drugim, bo przerywając leczenie można doprowadzić w skrajnych przypadkach do pogłębienia jednostki chorobowej.
Co należy podkreślić , w badaniu klinicznym oraz innych cytowanych pracach na temat rozmarynu używano ekstraktów standaryzowanych na zawartość substancji czynnych, w tym cyneolu.
Pomimo entuzjastycznych wyników dotyczących ekstraktu z rozmarynu , należy mieć na względzie, że efektywność działania i bezpieczeństwo minoksidilu zostało potwierdzone w szeregu badań, w tym klinicznych.
Tak, minoksidil to preparat bezpieczny, jeśli stosowany jest ściśle według zaleceń lekarza i pod stałą kontrolą, nie można stwierdzić, że ma on liczne skutki uboczne „w przeciwieństwie” do olejku rozmarynowego.
Każda substancja lecznicza ma precyzyjnie zbadane skutki uboczne i po prostu są one nam znane, a lekarze specjaliści wiedzą, kiedy i jak zareagować lub odstawić preparat. W przypadku surowca czy produktu kosmetycznego producent nie ma obowiązku wyszczególniać możliwych działań niepożądanych, choćby takie występowały.
W przypadku ekstraktów roślinnych takim działaniem niepożądanym może być miejscowe podrażnienie skóry, alergia kontaktowa i inne, po prostu – nieopisane.
Dotyczy to surowców, natomiast kosmetyki nie powinny wcale wykazywać takich działań, bo kosmetyk z definicji to produkt, “którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała.” (Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m. st. Warszawie)
Minoksidil to preparat stosowany wyłącznie na podstawie rekomendacji lekarza na receptę w formie doustnej, a w formie miejscowej (wcierka, płyn na skórę głowy) na receptę i w preparatach bez recepty.
Jeśli ten lek zostanie nam zalecony w konkretnej terapii konkretnej jednostki chorobowej, absolutnie nie odstawiamy go samodzielnie bez konsultacji z lekarzem prowadzącym. To samo dotyczy również preparatów z minoksidilem, na przykład w terapii łysienia androgenowego.
Jak stosować produkty z rozmarynem?
Możemy wykorzystać synergizm działania i produkty z rozmarynem w celu uzupełnienia pielęgnacji. Mogą być używane samodzielnie wedle wskazań producenta, nie wymagają tak precyzyjnego dawkowania jak substancje lecznicze.
Świetnie uzupełnią kurację dermatologiczną łysienia androgenowego jako element pielęgnacji, podobnie jak na przykład laseroterapia (LLLT).
O tym pamiętaj, stosując olejek rozmarynowy
Nie stosuj olejku rozmarynowego bez rozcieńczenia w oleju bazowym, lub wybierz od razu gotowy produkt kosmetyczny.
Oleje, wcierki olejowe zawierające olejek rozmarynowy pozostawiamy na skórze głowy do godziny. Przetrzymywanie dłużej produktu olejowego na skórze głowy może zaszkodzić.
Ponadto, zastosowanie olejów i wcierek w innych formach na skórę głowy może zaburzyć działanie produktów leczniczych stosowanych miejscowo, takich jak minoksidil. Przed wprowadzeniem dodatkowych produktów kosmetycznych w trakcie leczenia dermatologicznego zawsze skonsultuj się najpierw z lekarzem.
Więcej o modelach komórkowych, badaniach klinicznych, skutecznych składnikach kosmetycznych, jednostkach chorobowych w trychologii i ich leczeniu dowiesz się na studiach podyplomowych Trychologia Kliniczna i Kosmetologia z Elementami Trychologii.
Tutaj znajdziesz więcej informacji o studiach oraz warunki rejestracji.
Źródła:
- Murata K, Noguchi K, Kondo M, Onishi M, Watanabe N, Okamura K, Matsuda H. Promotion of hair growth by Rosmarinus officinalis leaf extract. Phytother Res. 2013 Feb;27(2):212-7. doi: 10.1002/ptr.4712. Epub 2012 Apr 20. PMID: 22517595.
- Lohrasb, Mohammad & Ghodrat, Mahshid & Meshkibaf, Mohammad. (2015). Therapeutic
Effects of Topical Minoxidil or Rosemary and the Combination of Both on the treatment of Alopecia areata. Journal of Fasa University of Medical Sciences l Winter 2015 l l. Vol.4. 475-484.
